Attachment Parenting – Ανατροφή συναισθηματικής προσκόλλησης
Ο όρος Attachment Parenting (ΑΡ) μπορεί να μεταφραστεί ως «Ανατροφή συναισθηματικής προσκόλλησης» ή «Ανατροφή με ασφαλή δεσμό» και αφορά την ανατροφή των παιδιών από την πρώτη στιγμή της γέννησής τους μέχρι περίπου και τα πέντε χρόνια του παιδιού.
Αυτό δεν σημαίνει ότι μετά παύει να είναι σημαντική η σχέση γονέα-παιδιού ή δεν είναι χρήσιμη η εφαρμογή των αρχών. Μέχρι τα πέντε όμως είναι ιδιαιτέρως σημαντικές οι αρχές καθώς τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα μπορεί να σχετίζεται με άλλους ανθρώπους αργότερα στη ζωή του.
Οι αρχές του ΑΡ δημιουργήθηκαν από τον Αμερικανό παιδίατρο William Sears, ο οποίος βασίστηκε στη θεωρία του ψυχιάτρου John Bowlby για την προσκόλληση (Attachment Theory). Οι ιδρύτριες της Attachment Parenting International, Barbara Nicholson και Lysa Parker, στο βιβλίο τους «Attached at the Heart» αναφέρουν τις 8 αρχές του ΑΡ.
1) Προετοιμασία για την Εγκυμοσύνη, τον Τοκετό και τη Γονεϊκότητα. Πιο συγκεκριμένα, η προετοιμασία του νου, του σώματος και της ψυχής είναι απαραίτητα για τη σύλληψη, την κυοφορία και τον τοκετό. Μία εγκυμοσύνη αλλά και ο άγνωστος ρόλος του γονιού μπορεί να προκαλέσουν δύσκολα συναισθήματα. Όταν οι γονείς ενημερώνονται και αναζητούν υποστήριξη για τις αποφάσεις και τις επιλογές τους τότε είναι λιγότερο αγχωμένοι για την καινούρια συνθήκη της ανατροφής των παιδιών τους που πρόκειται να αντιμετωπίσουν.
2) Σίτιση με Αγάπη και Σεβασμό. Η σίτιση του βρέφους αποτελεί την πρώτη εμπειρία δεσμού με τον κύριο φροντιστή του που συνήθως είναι η μητέρα του. Είτε η μητέρα θηλάζει είτε όχι, η σίτιση χρειάζεται να γίνεται με αγάπη και σεβασμό στις διατροφικές ανάγκες του βρέφους. Η εισαγωγή στις στερεές τροφές επίσης χρειάζεται να γίνεται ακολουθώντας τους ρυθμούς του παιδιού και τα σημάδια ετοιμότητάς του. Η συνήθεια μιας οικογένειας να τρώνε όλοι μαζί, επίσης αποτελεί μέρος αυτής της αρχής. Όλα αυτά συντελούν στο να αποκτήσει το μωρό, το παιδί και αργότερα ο έφηβος και ο ενήλικας, υγιείς διατροφικές συνήθειες και μία καλή σχέση και όχι παθολογική με το φαγητό.
3) Απόκριση με Ευαισθησία. Τα βρέφη θέλουν οι γονείς τους να είναι διαθέσιμοι όταν αυτά τους χρειάζονται. Αυτό συμβαίνει επειδή μ’ αυτόν τον τρόπο ρυθμίζουν το συναίσθημά τους και ανακουφίζονται από ένα δυσάρεστο συναίσθημα ή συμβάν. Εάν αυτό δεν συμβαίνει με σταθερότητα, ευαισθησία και συνέπεια τότε το βρέφος βιώνει απόρριψη, μη αποδοχή και εγκατάλειψη. Τα νήπια επίσης χρειάζονται έναν ευαίσθητο γονέα που αποκρίνεται στις ανάγκες τους καθώς ο δεσμός τους εξακολουθεί να έχει ιδιαίτερη σημασία.
4) Χρήση αγγίγματος ανατροφής. Η αφή είναι η μοναδική ανθρώπινη αίσθηση που είναι απαραίτητη για να μπορεί να ζει ο άνθρωπος. Είναι η πρώτη αίσθηση που είναι αναπτυγμένη από τη στιγμή της γέννησης και ήδη από την εγκυμοσύνη και την ανάπτυξη του εμβρύου, και η τελευταία που απομένει μέχρι το θάνατο. Το να φοράει ο γονιός το μωρό σε μάρσιπο, το βρεφικό μασάζ και το παιχνίδι διευκολύνουν το άγγιγμα που αναθρέφει το μωρό. Το άγγιγμα είναι επίσης σημαντικό και για μεγαλύτερα παιδιά. Χρειάζεται όμως οι γονείς αλλά και το υπόλοιπο οικογενειακό περιβάλλον να το παρέχουν σεβόμενοι τη βούληση του παιδιού.
5) Εξασφαλίστε τον ύπνο με ασφάλεια. Οι ρυθμοί του ύπνου ενός βρέφους μπορεί να είναι ασταθείς και αυτό οφείλεται στην ανάγκη τους για εγγύτητα, για σίτιση, για παρηγοριά και ασφάλεια. Αυτό ισχύει τις πρώτες εβδομάδες, τους πρώτους μήνες είτε είναι μέρα είτε είναι νύχτα. Ο όρος συγκοίμηση αναφέρεται στο να κοιμάται το βρέφος μαζί με τους γονείς. Όταν αυτό γίνεται αφού έχουν οι γονείς ενημερωθεί, μπορεί να γίνει με ασφάλεια και να προσφέρει οφέλη, να διευκολύνει το θηλασμό και να παρέχει ξεκούραση στη μητέρα. Μέθοδοι εκπαίδευσης ύπνου όπως η cry it out μπορεί να προκαλέσει κινδύνους στη συναισθηματική και ψυχονοητική ανάπτυξη του εμβρύου.
6) Φροντίδα με σταθερότητα και αγάπη. Οι γονείς αλλά και άλλοι σημαντικοί φροντιστές χρειάζεται να εξασφαλίζουν τη διάρκεια της ανατροφής, της προβλεψιμότητας και της αποκριτικότητας τους προς το παιδί. Αυτό είναι σημαντικό τους πρώτους μήνες και τα πρώτα χρόνια ενός παιδιού έτσι ώστε να αναπτυχθεί η ικανότητά του να εμπιστεύεται. Όταν πρέπει για κάποιο λόγο η μητέρα ν’ αποχωριστεί το παιδί, χρειάζεται αυτό να γίνεται με ευαισθησία στις συναισθηματικές και ψυχολογικές του ανάγκες και με ομαλή μετάβαση.
7) Εξάσκηση στη θετική διαπαιδαγώγηση. Ο πυρήνας της θετικής διαπαιδαγώγησης είναι ο ασφαλής δεσμός με το παιδί. Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, ο τρόπος που μιλάμε σε άλλους και η ικανότητά μας να ακούμε αντανακλά την επιθυμία μας για σύνδεση.
8) Προσπάθεια για ισορροπία. Όταν υπάρχει ισορροπία στην οικογένεια τότε οι γονείς μπορούν να είναι συναισθηματικά διαθέσιμοι στα παιδιά τους και τους άλλους. Αυτό που περισσότερο χρειάζονται τα παιδιά είναι οι γονείς τους να έχουν μια σταθερή σχέση, είτε βρίσκονται στο ίδιο σπίτι είτε όχι. Οι άνθρωποι δεν είναι φτιαγμένοι για να αναθρέφουν τα παιδιά τους μόνοι τους, χρειάζονται και οι δύο.
Βιβλιογραφία
- Sears, Bill; Sears, Martha (2001). The Attachment Parenting Book: A Commonsense Guide to Understanding and Nurturing Your Baby. New York, Boston: Little, Brown and Company. pp. 2f, 5, 8–10, 110.
- Bowlby, J. (1951). Maternal Care and Mental Health.New York: Schocken.P.89.
- Nicholson B. & Parker L. (2013). Attached at the heart. Health Communications, Inc.